အမႈိက္ကစ ျပႆာဒ္မီးေလာင္ခဲ့တဲ့ ကမာၻေက်ာ္ျဖစ္ရပ္မ်ား

တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေလးေတြက အရာအားလုံးကုိေျပာင္းလဲေစႏုိင္ပါတယ္။ဒီလုိ သတိမထားမိလုိက္ဘဲနဲ႕ ကမာၻေက်ာ္ျဖစ္ရပ္ၾကီးေတြကုိ ျဖစ္ပြားေစခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေလးေတြကုိေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

၁။ ဖရန္စစ္ဖာဒီနန္ဟာ လမ္းေၾကာင္းမွားခဲ့လုိ႕ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။

ပထမ ကမာၻစစ္ၾကီးကုိ ျဖစ္ပြားေစခဲ့တဲ့ ၾသစႀတီးယားအင္ပါယာ ဧကရာဇ္မင္း၏ သား ဖရန္စစ္ဖာဒီနန္ (Franz Ferdinand ) ဟာ ေသးငယ္တဲ့ အလြဲေလးေတြကေန ၾကီးက်ယ္တဲ့ ကိစၥမ်ားကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ ကိစၥမ်ားစြာထဲက တစ္ခုျဖစ္ျပီး သူရဲ႕ ယာဥ္ေမာင္းသူဟာ ေျမပုံကုိ ေသခ်ာၾကည့္ျပီးေမာင္းခဲ့မယ္ ဆုိရင္ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။

ဖရန္စစ္ ဖာဒီနန္ဟာ ဩစတီယား၊ဟန္ေဂရီနဲ႕ ဘုိဟီးမီးယား ႏုိင္ငံတုိ႕ရဲ႕ ထီးနန္းအေလ်ာင္းအလ်ာျဖစ္ျပီး သူ ေဘာစနီးယားနုိင္ငံ ဆာေရဂ်ီဗုိ ျမိဳ႕ (Sarajevo)ကုိ ေရာက္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ သူကုိ လုပ္ၾကံခ်င္တဲ့ သူေတြမ်ားမွန္း သူသိခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ ဖာဒီနန္ဟာ သူရဲ႕ ေနာက္ပါအေျခြအရံေတြ က်န္ခဲ့ေပမဲ့ ေဆးရုံမွာ တက္ေရာက္ကုသေနရတဲ့ သူ႕ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြဆီကုိ အေစာင့္အေရွာက့္ မပါဘဲသြားခဲ့ပါတယ္။ထုိအခ်ိန္မွာ သူ႕ရဲ႕ Driver ျဖစ္သူက လမ္းမကၽြမ္းတဲ့ အတြက္ ေကြ႕ရမဲ့ ဘက္မွားျပီး ေကြ႕မိတဲ့အတြက္ ဖရန္စစ္ကုိ လုပ္ၾကံဖုိ႕ အစီအစဥ္ရွိေနေပမဲ့ အခြင့္ေကာင္းမၾကံဳေသးတဲ့ ဂတ္ရီလုိ ပရင္ဆစ္ (Gavrilo Princip) ထုိင္ေနတဲ့ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ဘက္ကုိ ေရာက္သြားခဲ့ျပီး ပရင္ဆစ္ကုိ အခြင့္အေရးေပးလုိက္သလို ျဖစ္ကာ ၁၉၁၉ ဂၽြန္လ ၂၈ ရက္ေန႕မွာ အသတ္ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂။ ဟစ္တလာကုိ အသက္ေဘးက လႊတ္ခဲ့တဲ့ ျဗိတိန္ စစ္သား။

၁၉၁၈ ခုႏွွစ္မွာ ဟင္နရီ တန္ေဒ ဆုိတဲ့ ျဗိတိန္ စစ္သားဟာ ျပင္သစ္စစ္ေျမျပင္မွာ တုိက္ပြဲ၀င္ေနရင္း လူတစ္ေယာက္အသက္ကုိ ကယ္ဆယ္မိခဲ့တဲ့အတြက္ လူသန္း ၆၀ ခန္႕ကုိ သတ္မိသလိုျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဟင္နရီ တန္ေဒ ဟာ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံပုိင္ မာကုိရင္းျမိဳ႕နယ္ေလး (Marcoing)ကုိ ျပန္သိမ္းေနတာ ျဖစ္ျပီး ဂ်ာမန္စစ္သားမ်ားက ထုိအခ်ိန္မွာ အညံ့ခံျပီး ထြက္ေျပးေနခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ထုိအခ်ိန္မွာ ဒဏ္ရာရျပီး ေျပးေနတဲ့ ဂ်ာမန္စစ္သားတစ္ေယာက္ဟာ သူ႕ရဲ႕ ပစ္ကြင္းထဲကုိ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ဟင္နရီ တန္ေဒဟာ ပထမ ထုိဂ်ာမန္ကုိ ပစ္ဖုိ႕ ခ်ိန္လုိက္ခဲ့ေပမဲ့ ထုိဂ်ာမန္စစ္သားဟာ ဒဏ္ရာရေနခဲ့ျပီး လြတ္ေျမာက္ေအာင္ၾကိဳးစားေနတာကုိ ျမင္တဲ့အခါမွာ ကုိယ္ခ်င္းစာျပီး ေသနတ္ေျပာင္းကုိ ျပန္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ထုိအခ်ိန္မွာ ထုိဂ်ာမန္စစ္သားကလည္း ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေခါင္းတစ္ခ်က္ျငိမ့္ျပခဲ့ျပီး လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ျဗိတိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံကုိ အလည္သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အခါမွာ ဟစ္တလာရဲ႕ရုံးခန္းတြင္ ျဗိတိန္ ၀ါဒျဖန္႕ စာရြက္ကုိေတြ႕တဲ့အခါမွာ ဟစ္တလာက ဟင္နရီ တန္ေဒ ရဲ႕ ဓာတ္ပုံကုိ ျပသခဲ့ျပီး ဒီျဗိတိန္ စစ္သားက ကၽြန္ေတာ္ကုိ သတ္မိေတာ့မလုိ႕လုိ႕ ဆုိခဲ့တယ္ လုိ႕သိရပါတယ္။

၃။ ၀ုဒ္ဒရုိး ၀ီဆင္ စာတစ္ေစာင္ကုိ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့လုိ႕ ဗီယက္နမ္စစ္ျဖစ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၁၃ ခုနွစ္မွ ၁၉၂၁ နွစ္အတြင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ၂၈ ေယာက္ေျမာက္သမၼတ အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့  ၀ုဒ္ဒရုိး ၀ီဆင္ (Woodrow Wilson)ဗာဆုိင္းရွိ ျပစ္သစ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကုိ တက္ေရာက္ေနစဥ္ ဗီယက္နမ္လူငယ္ ဆုိရွယ္လစ္ တစ္ဦးက သူ႕ကုိ ေတြ႕ခြင့္ေတာင္းျပီး စာတစ္ေစာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။၀ီဆင္ဟာ အလုပ္မ်ားတဲ့ လူတစ္ေယာက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ စာကုိ လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ျပီး အက်ဳိးဆက္ကေတာ့ ဗီယက္နမ္စစ္ျဖစ္ေစခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

၀ီဆင္ကို ေတြ႕ခြင့္ေတာင္းခဲ့တဲ့ လူငယ္ေလးဟာ ဗီယက္နမ္ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္တဲ့ ဟုိခ်ီမင္း( Ho Chi Minh)ျဖစ္ျပီး ဟုိခ်ီမင္းဟာ ထုိအခ်ိန္က ျပင္သစ္လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖုိ႕အတြက္ အေမရိကန္ဆီက အကူအညီလုိအပ္ေနခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။၀ီဆင္က လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့တဲ့အတြက္ ဟုိခ်ီမင္းလည္း အေမရိကန္ကုိစိတ္ပ်က္သြားခဲ့ျပီး ရုရွားကုိ အကူအညီေတာင္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ဗီယက္နမ္ ျပင္သစ္လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္တဲ့အခါမွာ ဟုိခ်ီမင္း က ေျမာက္ဗီယက္နမ္ကုိ ဦးေဆာင္ျပီးတုိက္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး အကယ္၍  ၀ုဒ္ဒရုိး ၀ီဆင္က စာတစ္ေစာင္ကုိ အခ်ိန္ေပးခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဗီယက္နမ္စစ္ကုိ ကာကြယ္ေကာင္း ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။

Arkar Hein (Shwemom)

Ref : List verse